สุดยอดผลงานวิจัย: “ซีโอไลต์จากวัสดุพลอยได้อุตสาหกรรมผลิตไฟฟ้าและเหมืองแร่ คว้ารางวัลระดับชาติ ยกระดับเชื้อเพลิงชีวภาพจากชีวมวลเหลือทิ้ง”

รายละเอียดโครงการ/ผลงานที่ได้รับรางวัลและเกียรติยศ

          ผลงานวิจัยเรื่อง “ซีโอไลต์จากวัสดุพลอยได้จากอุตสาหกรรมผลิตไฟฟ้าและเหมืองแร่ เพื่อเป็นตัวเร่งปฏิกิริยามูลค่าสูงสำหรับปรับปรุงคุณภาพเชื้อเพลิงชีวภาพจากชีวมวลเหลือทิ้ง” (Zeolite derived from Coal Power Plant by-products and Mining Industry as High Value Catalysts for Upgrading the Biofuels Quality from Biomass Waste) โดย ดร.ดวงเดือน อาจองค์ เป็นแนวคิดและการบูรณาการความรู้ด้านพลังงาน วิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อม วิศวกรรมและวัสดุศาสตร์ร่วมกัน เกิดเป็นโครงการวิจัยที่สามารถคว้ารางวัลการวิจัยแห่งชาติ ประเภทรางวัลผลงานวิจัย รางวัลระดับดีมาก สาขาวิศวกรรมศาสตร์และอุตสาหกรรมวิจัย จากสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) ประจำปี 2568 โดยผลงานนี้เป็นการพัฒนาซีโอไลต์มูลค่าสูงจากวัสดุพลอยได้เถ้าลอย หรือกากแร่ ได้แก่ซีโอไลต์ X และ ZSM-5 ที่มีรูพรุนไมโครพอร์ และ SBA-15 ที่มีรูพรุนเมโซพอร์ เพื่อใช้เป็นตัวเร่งปฏิกิริยาในการปรับปรุงคุณภาพเชื้อเพลิงชีวภาพจากการไพโรไลซิสกากชีวมวล โดยตัวเร่งปฏิกิริยาซีโอไลต์สามารถลดปริมาณออกซิเจนในน้ำมันชีวภาพให้น้อยกว่า 40% ได้ตามเป้าหมาย รวมทั้งลดปริมาณไนโตรเจนได้ดีและยังเพิ่มปริมาณสารประกอบไฮโดรคาร์บอนได้สูงสุดถึง 79-100% ซึ่งทำให้น้ำมันชีวภาพมีคุณสมบัติที่ดีขึ้น ซีโอไลต์ที่พัฒนาขึ้นนี้ มีคุณสมบัติใกล้เคียงกับซีโอไลต์ที่ขายในท้องตลาดและสามารถรองรับการปรับปรุงคุณภาพน้ำมันชีวภาพจากชีวมวลที่หลากหลาย มีความเป็นไปได้ที่จะขยายผลเชิงพาณิชย์ โดยการพัฒนาตัวเร่งปฏิกิริยาชนิดซีโอไลต์จากเถ้าลอยนี้เป็นการเพิ่มมูลค่าวัสดุเหลือทิ้งให้กลายเป็นวัสดุที่มีมูลค่าสูง (Upcycling) เพื่อให้เกิดของเสียน้อยที่สุด (Zero-Waste) ตลอดห่วงโซ่อุปทานตั้งแต่ต้นน้ำถึงปลายน้ำเพื่อให้บรรลุตามเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนของประเทศตามหลัก BCG economy

          นอกจากนี้ยังมีสิ่งสำคัญที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องคือการพัฒนาทั้งบุคคลากรวิจัย รวมถึงผลิตบัณฑิตในระดับปริญญาตรี โท เอกทั้งสิ้น 13 คน ผลงานวิชาการได้รับการอ้างอิงมากกว่า 540 ครั้ง จากวารสารวิชาการระดับนานาชาติ 15 ฉบับ มีการคุ้มครองอนุสิทธิบัตร 2 เรื่อง รวมถึงมีการถ่ายทอดเทคโนโลยีให้กับเอกชนเกิดผลกระทบทางเศรษฐกิจมูลค่า 29.7 ลบ. มีการต่อยอดการทำวิจัยกับภาครัฐ วช. บพข. และ วช.-กฟผ. รวมถึงเกิดความร่วมมือการวิจัยร่วมกันกับหน่วยงานต่างประเทศ ก่อให้เกิดการลงทุนด้านวิจัยเพิ่มขึ้น เป็นอีกโครงการหนึ่งที่ก่อให้เกิดการพัฒนาเทคโนโลยีด้านพลังงานที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ส่งเสริมการใช้พลังงานทางเลือกจากชีวมวล ซึ่งนอกจากจะทำให้มีการใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่า มีความมั่นคงทางพลังงานแล้วยังช่วยลดการเกิดมลภาวะจากก๊าซเรือนกระจก เป็นการพัฒนาตลอดห่วงโซ่ซึ่งเป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่งที่จะทำให้ธุรกิจพลังงานชีวภาพสามารถเติบโตได้อย่างยั่งยืน